با موضوع قانون گرفتن مهریه همراهتان هستیم. پیش از ازدواج و بعد ازدواج سوالات و پرسش‌های عدیده ذهن افراد را در خصوص مهریه و قوانین آن و به عبارت دقیق تر قانون گرفتن مهریه به خود مشغول می‌دارد.
گرفتن مهریه شاید برای خیلی‌ها استرس ایجاد کند. بعضی‌ها هم حتی اصلا نگران موضوع گرفتن مهریه نباشند، برخی اینگونه فکر می کنند که با توجه به رویکرد جدید قوه قضاییه مهریه غیر قابل گرفتن شده است.از طرفی برخی هم فکر می کنند مهریه به راحتی هرچه تمام‌تر سندی قابل وصول است و آن را در حکم چک حامل می‌بینند.اما مهریه هم قواعد و قوانین خود را دارد.در این مقاله به بررسی موضوعاتی می‌پردازیم که قانون گرفتن مهریه به آن تصریح داشته است.
مرد چه زمانی باید مهریه را به زن پرداخت کند؟
اگر مهریه حال باشد یعنی به محض مطالبه الزاما باید پرداخت شود: در این صورت باید مهریه پرداخت شود مثل این که زوج مکلف باشد به عنوان مهر هر زمینی را فوراً به زوجه تملیک نماید.
اگر مهریه موجل باشد یعنی زمان‌دار باشد: در این صورت باید پرداخت شده باشد، مانند آنکه شوهر مکلف شود که دو سال دیگر به زن پرداخت کند. این موضوع در ماده ۱۰۸۳ از قانون مدنی بیان شده است.
به اختیار زوجه عندالمطالبه باشد: که در این صورت هرگاه زوجه مهریه مطالبه کنند باید پرداخت شود مانند مهریه‌های عندالمطالبه، عرفا اکثر مهریه‌ها همین گونه‌اند.
عندالاستطاعه باشد:
اگر در عقد نامه برای مهریه استطاعت آمده باشد، زن در صورتی می‌تواند شوهر را ملزم به پرداخت مهریه کند که بتواند استطاعت و تمکن مالی شوهر را برای پرداخت مهریه اثبات کند برخی چنین مهریه‌هایی را به دلیل عدم تعیین زمان پرداخت باطل می‌دانند، اما نظر اقوی بر صحت آن است.
قانون مهریه عندالاستطاعه
برخلاف مهریه‌های عادی زن برای دریافت مهریه‌ی زمان استطاعت مرد، نمی‌تواند از تمکین خودداری نماید.
برخلاف مهریه عادی برای دریافت این مهریه زن نمی‌تواند شوهر خود را جلب و زندانی کند.
قانون حبس کردن مرد برای دریافت مهریه
از بررسی مجموع مواد قانون حمایت خانواده و قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی به این نتیجه می‌رسیم که:
زن در صورتی می‌تواند برای وصول مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه طلای بهار آزادی یا معادل قیمت آن همسرش را بازداشت کند که بتواند دارایی و توانایی مالی شوهرش را اثبات کند در غیر این صورت حتی بابت ۱۱۰ سکه نیز حق حبس کردن شوهرش را ندارد.
نسبت به مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه بهار آزادی، زن حق حبس شوهر را ندارد چه تمکن مالی اثبات شده باشد چه نشده باشد.
حبس مرد در مهریه‌های حال، موجل و دارای زمان سر رسید و عندالمطالبه ممکن است. و در مهریه‌های عندالاستطاعه امکان پذیر نیست.
در مهریه‌های زمان دار در صورتی مرد قابل حبس است که سررسید پرداخت فرا رسیده باشد و مرد علیرغم تمکن مالی، از پرداخت مهریه امتناع کرده باشد.
قانون گرفتن مهریه
حق نافرمانی زن از تمکین تا دریافت کامل مهریه
زن نسبت به مهر از حق حبس برخوردار است یعنی تا قبل از این که کل مهریه را دریافت نکرده می‌تواند از انجام اعمال زناشویی خودداری کند حتی اگر مرد به لحاظ مالی ناتوان باشد.
مطابق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی حق حبس فقط ویژه زنان است و مرد از چنین حقی برخوردار نیست.
حق حبس فقط ویژه مهریه عندالمطالبه است.
رای وحدت رویه ۷۰۸ مشخص کرده است که دریافت بخشی از مهریه حق حبس را از بین نمی‌برد.
حق حبس هم در ازدواج دایم وجود دارد و هم در نکاح موقت.
ناتوانی مرد در پرداخت مهریه موجب از بین رفتن حق حبس زن نیست، رای وحدت رویه ۷۰۸ یعنی حتی اگر مهریه اقساط شده باشد تا پایان آخرین اقساط همچنان زن می‌تواند از حق حبس خویش استفاده نماید.
زن در صورتی می‌تواند برای دریافت مهریه از تمکین امتناع نماید که تاکنون اقدام به تمکین خاص نکرده باشد اگر زن حتی یک بار با رضایت و نه از روی اکراه و اجبار اقدام به تمکین خاص کند یعنی اقدام به برقراری رابطه جنسی با شوهر خود بنماید دیگر حق حبس نخواهد داشت و حق حبس ساقط می‌شود و نمی‌تواند برای دریافت مهریه از ایفای وظایف زوجیت و مباشرت امتناع کند.
اما اگر به واسطه اکراه و تهدید به وظایف خود عمل کند حق حبس او ساقط نمی‌شود و می‌تواند بعد از رفع اکراه را از انجام وظایف امتناع نماید.
وفق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی در صورت عدم تمکین زن به دلیل اعمال حق حبس زن از دریافت نفقه محروم نمی‌شود.
عدم تمکین خاص برای استفاده از حق حبس و ثابت نشدن حق حبس کافی است و لازم نیست که زن هیچگونه تمکین عام نکرده باشد بنابراین اگر زن به خانه شوهر بیاید تمکین عام کند اما با او رابطه برقرار نکند تمکین خاص رخ نداده و حق حبس او ساقط نمی‌شود.
برابر رای وحدت رویه ۷۱۸ مصوب ۱۳۹۰، گرچه عدم تمکین خاص برای استفاده از این حق کافی است اما زن می‌تواند تا قبل از دریافت مهریه هم از تمکین خاص و هم از تمکین عام امتناع کرده و در خانه شوهر حاضر نشود، رای اقامتگاه زنی که به واسطه اعمال حق حبس برای دریافت مهریه در منزل شوهر حاضر نمی‌شود تابع شوهر نیست و تابع مرکز امور خود آن زن است زیرا این زن به خانه شوهر نیامده و این امتناع زن قانونی است.
چنانچه زنی قبلا ازدواج کرده باشد در نتیجه باکره نباشد و بعد آن با مرد دیگری ازدواج کند آیا در ازدواج دوم خود برای دریافت مهریه حق حبس دارد؟
بله زن در هر ازدواج برای دریافت مهریه می‌تواند از اولین تمکین در آن ازدواج امتناع کند.
چنانچه زنی برای مهریه خود طرح دعوا کند و حق حبس خود را نیز اعمال کند و در دعوای مطروحه با مرد گزارش اصلاحی تنظیم کنند مبنی بر اینکه مرد هر ماه یک سکه به زن پرداخت کند تکلیف ادامه حق حبس زن چیست؟
با انعقاد گزارش اصلاحی و تعیین یک سکه در هر ماه مهریه با توافق طرفین سررسید دار شده است و در نتیجه از این پس حق حبس زن از بین می‌رود اگر دادگاه مهریه را تقسیط کند حق حبس زن زایل نمی‌شود اما وقتی که خود طرفین چنین توافقی را می‌کنند حق حبس زایل می‌شود.
درج شرط عدم پرداخت مهریه در ازدواج
در ازدواج دایم: شرط باطل است اما از موارد باطل کننده عقد نیست و در نهایت زن مستحق اجرت المثل می‌گردد.
در ازدواج موقت: ضمن اینکه این شرط باطل هست عقد را هم باطل می‌کند.
مواردی که قانونا مرد هیچگونه مهری پرداخت نمی‌کند
در موارد زیر مهری بر عهده مرد نیست:
اگر در عقد مهریه معین نشده باشد یا عدم مهر شرط شده باشد یا مهریه مجهول بوده یا مالیات نداشته و قبل از رابطه جنسی زوجین یکی از آن‌ها فوت کند. ماده ۱۰۸۸ قانون مدنی
اگر ازدواج باطل باشد و بین زن و مرد رابطه جنسی رخ ندهد. ماده ۱۰۹۸ قانون مدنی
اگر ازدواج باطل باشد رابطه جنسی انجام شده باشد ولی زن آگاه به باطل بودن ازدواج باشد. ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی
ازدواج قبل از رابطه جنسی فصل شود البته این مورد یک استثنا دارد آن هم این است که عیبی در مرد وجود داشته باشد که در این صورت نصف مهریه به زن تعلق می‌گیرد.
موارد پرداخت یک دوم مهریه مندرج در سند نکاحیه
ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی بیان داشته است اگر مرد قبل از رابطه جنسی زن را طلاق دهد در این صورت مهریه پرداخت نشده باشد نصف آن پرداخت می‌شود و اگر پرداخت شده باشد نصف آن برگردانده می‌شود.
ماده ۱۰۹۷ قانون مدنی بذل مدت را مشخص کرده است یعنی در ازدواج موقت قبل از رابطه جنسی مرد مدت را به زن ببخشد.
اگر قبل از رابطه جنسی میان زوجین به خاطر وجود عیب در مرد، زن ازدواج را فسخ کند. اگر بعد از رابطه جنسی باشد اینچنین نیست و کل مهریه را باید بپردازد.
موارد پرداخت یک دوم مهرالمثل
اگر قبل از رابطه جنسی به واسطه عیب در مرد از جانب زن ازدواج فسخ شود، و مهریه تعیین نشده باشد در این صورت به زن نصف مهرالمثل تعلق می‌گیرد.
تاثیر طلاق روی مهریه
اگر طلاق قبل از رابطه جنسی باشد، زن مستحق نصف مهرالمسمی مندرج در عقدنامه است و اگر مهری درج نشده باشد مستحق دریافت مهر المتعه است.
اگر طلاق بعد از رابطه جنسی باشد زن مستحق تمام مهر المسمی مندرج در عقدنامه است و اگر مهر المسمایی نباشد، به زن مهر المثل تعلق می‌گیرد.
تاثیر فسخ ازدواج روی مهریه
اگر فسخ قبل از رابطه جنسی باشد هیچ مهریه‌ای به زن پرداخت نمی‌شود مگر به خاطر وجود عیب در مرد زن ازدواج را فسخ کند که نصف مهر به وی تعلق می‌گیرد. اگر بعد از رابطه جنسی باشد اینچنین نیست و کل مهریه را مرد باید بپردازد.
اگر فسخ بعد از رابطه جنسی باشد، صرف نظر از آنکه دلیل فسخ نکاح چه چیزی باشد، زن مستحق تمام مهرالمسمی است اگر مهرالمسمی نباشد مهرالمثل می‌گیرد.
تاثیر انفساخ ازدواج بر مهریه
اگر انفساخ قبل از رابطه جنسی باشد نصف مهر به زن تعلق می گیرد. اگر بعد از رابطه جنسی باشد اینچنین نیست و کل مهریه را باید بپردازد.
اگر بعد از رابطه جنسی باشد، صرف نظر از آنکه دلیل فسخ نکاح چه چیزی باشد، زن مستحق تمام مهرالمسمی است. اگر مهرالمسمی نباشد مهرالمثل می‌گیرد.
خدمات دفتر وکالت ما
مشاوره حقوقی آنلاین با وکلای پایه یک دادگستری در موضوعات تخصصی در همه ساعات شبانه روز
مشاوره حقوقی حضوری با وکیل تخصصی جرایئم اقتصادی
قبول وکالت دادگستری بدون حضور موکل در دفتر وکیل
خدمات وکالت ایرانیان خارج از کشور در ایران
خدمات وکالت ایرانیان در سایر کشورها توسط وکیل رسمی
معرفی بهترین وکیل مهاجرت بین المللی در تهران
بهترین وکیل کیفری تهران
بهترین وکیل ملکی تهران
بهترین وکیل دعاوی پولی و بانکی تهران
بهترین وکیل خانواده تهران
بهترین وکیل دادگاه تجدید نظر
بهترین وکیل اعاده دادرسی و دیوان عالی کشور
بهترین وکیل فرجام خواهی